Op de 28e editie van Afrika Festival Hertme – hét Afrikafestival in Nederland – stonden acht optredens geprogrammeerd, vier per festivaldag. Waarbij op elk van deze dagen grote namen stonden, maar de absolute uitsmijter van dit festival was toch wel Youssou N’Dour op zondagavond.
Bij aankomst op zondagmorgen is er nog niet veel publiek, hoewel de borden bij de entree aangeven dat het festival volledig uitverkocht is. Dat betekent dat er vandaag vierduizend gasten komen, waarvan nu hooguit tien procent aanwezig is, gehuld in alles wat de regen tegenhoudt. Paraplu’s komen er niet in, ook wij hebben onze paraplu moeten achterlaten bij de entree. Geruststellend oppert de vrijwilliger dat “er bijna nooit iets gepikt wordt”, mentaal nemen we maar afscheid met een ‘tot nooit’ gevoel.
Als om precies half een het eerste optreden van start gaat, heeft Karyna Gomes de zware dobber om de moed er bij het publiek in te krijgen. Dat schuilt mannetje aan mannetje, vrouwtje aan vrouwtje onder de overkapping van het Openlucht Theater. Reden voor Gomes om het publiek te vertellen dat in Guinee-Bissau, haar geboorteland, regen als geluksbrenger geldt. Iedereen hoopt daar dan maar op. En inderdaad, haar boodschap klopt! Na een twintig minuten stopt de regen, breekt de zon door om verder de hele dag aan de hemel te blijven. Met als resultaat dat het publiek om het podium heen begint te dansen en het festivalterrein vol loopt met bezoekers. Waarbij we volop combinaties zien van hoog modieuze kleding gecombineerd met rubberlaarzen.
MARKT
Tussen de optredens door is er telkens een drie kwartier ruimte om de markt te bezoeken. Volop kunstnijverheid, verrassende gerechten en dat alles tegen vriendelijke prijzen. Met veel organisaties die zich richten op het continent, maar ook bedrijven die de bezoeker willen verleiden tot een bezoek aan Afrika. Het publiek is een opvallende mix van alles wat een mens zich kan voorstellen. In leeftijd variërend van enkele weken tot ruimschoots gepensioneerd. In een uiterst gemoedelijke sfeer overheerst vooral een familiegevoel.
Ook het tweede optreden van deze dag begint strak op de geplande tijd. Inmiddels staat het Openlucht Theater behoorlijk vol publiek. Een deel zit op de bankjes, een groter deel staat op het houten plankier voor het podium en danst mee op de muziek van de Malinese Bamba Wassoulou Groove. Muziek die hier en daar wat blues in zich heeft, soms wat rock meedraagt, maar na een twintig minuten toch een behoorlijke brij begint te worden. Opvallend is een mooi ingetogen nummer waarbij een van de vier gitaristen zich richting de podiumrand begeeft, op zijn knieën gaat zitten en daar een kleine tien minuten zijn partij speelt. De energieke zanger Ousmane Diakité is de grote gangmaker binnen dit gezelschap.
Tijd voor het derde concert, Orchestre Les Mangelepe, een reeds veertig jaar bestaand gezelschap dat pas vandaag zijn allereerste optreden buiten Afrika heeft. Een groep die ooit gevlucht is uit Oost Congo, zich noodgedwongen gevestigd heeft in buurland Kenia en van daaruit heel Afrika muzikaal veroverde. Programmeur Rob Lokin geeft vooraf het publiek mee dat de naam een verbastering is en eigenlijk ‘dansen op de plaats’ betekent. En dat is precies wat het publiek vanaf de eerste klanken van deze groep vol overtuiging doet. Het met twaalf muzikanten ruimschoots gevulde podium wordt beheerst door de aandacht voor de drie zangers, wellicht nog van de oorspronkelijke samenstelling van dit gezelschap. Een beetje als The Four Tops staan zij naast elkaar en voeren een tot in de puntjes ingestudeerde act op. Tegelijkertijd hetzelfde danspasje, door de knieën en weer staan, respectabel gezien de te verwachten leeftijd van de heren. Maar bovenal wat aandoenlijk vanuit Westerse beleving. Na een optreden waarbij de heren zich van hun beste kant hebben laten zien, sluiten zij na net geen twee uur hun optreden af. Het publiek heeft er absoluut nog niet genoeg van, maar de hoofdact van de avond, Youssou N’Dour, wil zijn optreden gaan voorbereiden.
WACHTEN
Het merendeel van de vandaag aanwezige vierduizend man is overduidelijk voor deze artiest gekomen. Het theaterdeel blijft vol, bij de andere pauzes stroomde dit goeddeels leeg en het wordt alleen maar drukker. Het wachten duurt ineens heel lang, de sfeer op het podium slaat om. Tijdens de soundcheck wordt het uiterste geëist van de geluidsmensen, de toonzetting in het Frans is minder gezellig. Het woord ‘bizar’ valt te vaak. Muzikanten lopen ongeduldig achter de opstellingen langs, maar uiteindelijk is de man van de techniek die Youssou N’Dour begeleidt, tevreden. Een half uur later dan gepland gaat het optreden met zijn begeleidingsband Super Etoile de Dakar van start.
De wereldster Youssou N’Dour staat op het podium, zingt zonder enige begeleiding en introduceert muzikant voor muzikant zijn band. Een indrukwekkende opening en visitekaartje zijn het gevolg. Met de kracht van zijn stem zit het meer dan goed, het publiek reageert enthousiast. Als hij na een half uur Seven Seconds inzet wordt het publiek gek. Het terrein verandert in een dansende en meezingende heksenketel. Samen met zijn achtergrondzangeres wordt het nummer sterk neergezet.
Als je dan denkt dat het nu wel gedaan is met de bekende songs komt daar Birima achteraan. Zijn fans herkennen het direct en reageren zo mogelijk nog uitbundiger, eigenlijk komt de zanger nu pas écht op gang. Ook tijdens Set herhaalt dit ritueel zich, met meezingende fans uit alle culturen en van alle leeftijden. Klappend en dansend wordt het publiek verder opgezweept, de meegebrachte dansers laten met spectaculaire sprongen en bewegingen zien dat het ernst is. Inmiddels staan er vijftien artiesten op het podium, tien muzikanten, twee zangers en een zangeres en de twee al genoemde dansers.
Met New Africa keert de rust in het theater terug. Een indrukwekkende politieke song tegen apartheid, discriminatie en de politieke en religieuze onrust in de wereld krijgt de aandacht die het verdient. Met gebalde vuist en een opgestoken arm ondersteunt het publiek het protest. De Islamitische zanger heeft dit stuk in 2014 opgenomen met de christelijke zangeres Idylle Mamba, de uitvoering van deze zomeravond zorgt voor kippenvel. Helemaal als je beseft dat hij in oktober tijdens de heropening van de Parijse Bataclan zal optreden om zijn boodschap verder uit te dragen. Na bijna anderhalf uur houdt Youssou N’Dour het voor gezien. Nog een aantal toegiften voor een voldaan publiek en het festival is over.
GESLAAGD
Publiek dat tevreden huiswaarts kan keren, na opnieuw een geslaagde editie van het Afrika Festival in Hertme. Als we de poort uitlopen kijken we tegen beter weten in nog even op de plaats waar we de paraplu hebben moeten achterlaten. Tekenend voor de sfeer van deze mooie dag: de paraplu staat er gewoon nog, samen met tientallen andere paraplu’s die wachten op de terugkeer van eigenaren.
tekst en beeld JAN PIET HARTMAN
Afrika Festival Hertme
Hertme, 3 juli 2016
http://www.afrikafestivalhertme.nl/nl
